[tunbo]

Về niên đại của tháp Ba tháp, hiện cũng chưa rõ ràng. Có thuyết cho rằng nó được xây dựng từ Thế kỷ IX - tức là lâu đời nhất trong các cụm tháp Chăm ở Ninh Thuận, nhưng lại có một thuyết khác về sự tích của tháp (theo cổ tích Chăm)- truyền thuyết về Vua Poklong GiaRai (mà sử Việt gọi ông là Chế Mân - một cái tên khá nổi tiếng):

Một lần, giặc Cam Bôt xâm lấn Chiêm Thành, Vua Poklong Giarai ra điều kiện với kẻ xâm lăng là thì đua xây tháp, nếu Ngài xây xong trước, người Cam Bôt phải rút về, nếu trái lại, Ngài sẽ nhường đất cho họ.
Ỷ vào số đông và tài xây tháp của mình, người Cam Bôt lập tức nhận lời và khởi công xây dựng khu tháp Hòa Lai (Ba Tháp) ở ngay cạnh đường cái quan (Quốc lộ 1 bây giờ).
Trong lúc đó, Ngài ra lệnh cho dân chúng lấy tre làm khung, lấy giấy phết lên làm gạch.Chờ cho người Cam Bôt sắp hoàn thành, trong đêm tối, Ngài cho dựng mấy ngôi tháp giả lên ở vùng Phan Rang. Sáng sớm tinh sương, người Cam Bôt ngủ dậy, thấy tháp của người Chăm đã mọc lên sừng sững một góc trời, bèn chịu thua, rút về nước....

Một điều lạ, tháp Ba Tháp hiện nay bỏ không. Ngồi hỏi chuyện người dân ở chung tường bao khu di tích, họ bảo : cụm tháp này không thờ phụng vị Vua chúa hay vị thần nào (của dân Chăm) cả, chỉ có cánh lái xe đường dài (ngày trước) thi thoảng ghé vào thắp nhang.Họ còn nói rằng, thậm chí trong tháp cũng không có cái bệ nào cao cao cả (mình không vào được bên trong tường rào, nên đành ngồi hỏi chuyện dân xung quanh).Phải chăng theo thuyết đã nói trên, Tháp này người Chăm không nhìn nhận là sản phẩm văn hóa của họ?
Và cũng nếu theo truyền thuyết ấy, Tháp Ba Thap không phải được xây dựng từ Thế kỷ IX được (mình nhớ không nhầm thì Chế Mân sống vào khoảng Thế kỷ XIV).