Chuyến đi chào từ biệt chàng lãng tử "Sông Đà"

[vndrake]

Cả năm 2009 VND năm im không đi đâu quá xa, quá mạo hiểm, không la hét om xòm trên các diễn đàn- chuyện gia đình, tính lười nhác cùng một lúc đè cái tâm hồn giang hồ vặt của hắn xuống. Hắn nằm im ở nhà lăn lê trong căn gác nhỏ với đống sách mà hắn tích cóp bấy lâu, lúc thì vớ mấy cái đĩa nhạc, đĩa phim nhét vào cái đầu DVD vùa ngủ gật vừa nghe. Hắn chỉ hào hứng khi cậu con trai 10 tuổi lén chui vào phòng sách cùng bố. Cu cậu vân vê những cái tẩu thuốc của bố sưu tầm, dăm viên đá bố nhặt nhạnh trên các dòng sông con suối mà bố đã qua, vuốt ve cái bật lửa khắc hình cái xe máy CD bố hắn hay cưỡi, nhặt nhạnh những cái ảnh bố nhét bừa bãi trong các ngan giá sách.... đó là những thứ mà mẹ rất ghét nhưng không bao giờ dám ném đi -Mẹ cậu ghét không phải vì sụ bừa bãi, không phải vì tính vô dụng mà vì những thứ đó cướp đi một phần tình yêu của ông chồng lẩm cẩm với mình.Hơn nữa mẹ cậu biết nếu cái ấy mà mất thì bố cậu sẽ lại lén đi tìm bằng được để nhặt về hoặc tìm bằng được những cái khác thay thế. Mà khổ lắm những thứ dở hơi ấy lại không có ở siêu thị Hà nội, nếu có chỉ có cái hình dáng là giống nhưng không thể vẽ lên đấy cái vân đá cái nét tròn trịa mà dòng sông phải cần mẫn hàng ngàn năm mài rũa, không có cái ám khói của những lá thuốc Vân kiều, không có mùi tưng bừng của những bữa rượu vui vầy cùng bạn bè, không có .. không có... Thôi cứ để cái đống lẳm cẩm ấy đấy Đành là khó chịu nhưng còn được tên chồng dở hơi ở nhà.
Nhìn thằng con trai mon men trên đống đồ đồng nát ấy VND vừa mừng vừa lo "Con nhà tông không giống cái nọ thì giống cái kia" - Nó lại có cái máu lang thang trong người rồi! Nhưng cái tính lang thang ấy bây giờ đã khó chấp nhận Nếu đến thế hệ bọn chúng với cả đống công nghệ đổ lên đầu, với xe xịn, với 3G-4G-.....-nG thì tên con trai chỉ ham cây với lá, đèo vời gió, biển với buồm sẽ sống vào đâu? Liệu có cô con gái nào dại dột như mẹ nó cung cúc cung phụng cho tên đàn ông mà đầu lúc nào cũng viên vông ở đâu đâu! Nghi vậy nhưng khi thấy ông con vân vê cái ảnh hắn chụp mấy con dơi sắp bị thịt mà VND đã chụp đợt vác xe MINSK dọc đường 279 5-6 năm trước cái máu khoe khoang của VND lại nổi lên. Nhìn ông con rón rén cầm cía ảnh đầy tò mò mà không dám hỏi VND mới nói "ẢNh này bố chụp ở bờ sông Đà phà Pá Uôn QUỳnh Nhai- DƠi ở đấy toàn ăn quả trong rừng thịt ngon lắm ăn rất bổ "Rương", sông Đà chảy ngay trên cao nguyen đá Hoàng liên sơn hai bên bờ nhiều hốc .....bla....blô....bla.... blô....... Thằng bố say mê nói cậu con há hốc mồm nghe bà mẹ dưới nhà dỏng tai lên nghe chẳng rõ dược từ gì chỉ thấy "Sông Đà, rivière noire, Đà giang, Sông Đà ... Sông Đà .... Sông Đà..." - bà mẹ lại nhớ ngày hai vợ chồng con yêu nhau, VND đi lên làm tại các đơn vị vùng Đá giang. CHiều thứ bảy quần áo lôi thôi quân hàm bạc phếch về nhà người yêu, bà mẹ vợ VND khi ấy không hiểu sao co con gái xinh xắn của mình lại mê mệt cái cậu lính nhếch nhác ấy mà xem quà tặng tình yêu của hắn kìa một bó mía tím Hòa bình, mấy cân nếp nương, gói thịt trâu gác bếp... ừ ngọt thì có ngọt, thơm thì có thơm nhưng làm sao bằng cái cậu đi Tiệp về hoa hồng đỏ này, Sô cô la này thế chứ thế mới Tây chứ vậy mà con bé lại trốn không gặp. Tuổi trẻ trôi qua nhanh thật cái cậu trai bồng bột ấy nay là cái lão chồng lẩm cẩm trên gác không có cái bó mía ngày xưa ấy bây giờ thì chỉ có chết ....
Tối hôm ấy sau bưa cơm cả nhà ngồi chơi vợ VND trèo lên giá sach gỡ quyển Ký của Nguyễn Tuân đưa cho VND:" Anh đọc cho con nghe chứ cứ ba hoa như anh con nó biết đường nào mà lần".
Từ tối đó trước khi đi ngủ VND lại rủ rỉ đọc nhưng trang bút ký tuyệt hay về Tây bắc, về sông Đà của Nguyễn Tuân cho hai mẹ con, những "Xoè","Phố Núi", "Người lái đò Sông Đà", "Sông Đà Đỏ", Than Quỳnh Nhai... hai bài ký trong tập Sông Đà đó ở đây http://www.mediafire.com/?tozomkyhdxn một giáo án điện tử về bút ký này ở đây http://thpt-quangtrung-danang.edu.vn...0SONG%20DA.ppt
VND tối tối đọc và say mê giảng giải cho ông con mà cũng là giảng giải cho chính mình : Theo thông lệ thuỷ văn quốc tế khi hai con sông nhập vào nhau con sông nào mang lại nhiều nước hơn phần hạ lưu sẽ mang tên con sông đó. Khi sông Đà nhập với sông Hồng ở ngã ba Bạch hạc nó đem đến hơn 70% lượng nước ngay cả khi nhập thêm sông Lô ở ngã ba Việt trì lượng nước Sông Đà vẫn chiếm quá nửa. Vậy mà con sông Đà như thầm khiêm tốn khi thấy mình không góp nhiều phù sa cho đồng bằng Bắc bộ như một tên lãng tử lặng lẽ đem cái tên của mình quay về mà vẫn âm thầm đóng góp cho đồng bằng Bắc bộ những con cá lăng, cá chiên tầm, các hạt vàng cốm óng ánh, những sản vật, gỗ quý, đá quý, đất hiếm,... mà không nơi đâu có được về xuôi. Ngay cả người Pháp những kẻ thực dân chuyên đi chinh phục cũng ngỡ ngàng về con sông Đà cuồn cuộn giữa hai dãy núi đá vách núi cao cả nghìn mét với những cộng đồng dân cư thuần khiết người Thái, người Mông, người Dao .. Quần tụ hai bên bờ sông cùng với bao sản vật quý giá. Như lời một ông Bác của VND kể thời Pháp thuộc tòan bộ giáo trình tiếng Pháp lớp 7 tại Bắc kỳ (Tonkin) là một câu chuyện về một chuyến đi tham hiểm dọc sông Đà. Câu chuyện đó ông nhớ đến tận bây giờ vẫn có thể say sưa đọc thuộc lòng nhiều đoạn với thứ tiếng Pháp cũ hoa mỹ trau chuốt bằng cái giọng phều phào gần 90 tuổi của mình.
Trong một buổi tối khi đang đọc cho con chọt VND nghe loáng thoáng trên TV hay đâu đó "Ngày 8-5 này, 35.000m3 bêtông sẽ được đổ xuống nút hầm, chặn đứng dòng sông Đà ở xã Ít Ong, Mường La, Sơn La. Khu vực này sẽ biến thành lòng hồ rộng hơn 200km2 chứa hơn 9 tỉ m3 nước chuẩn bị cho tổ máy đầu tiên của Nhà máy thủy điện Sơn La vận hành cuối năm 2010." Câu đọc đầy sự hào hùng sau đó là những bài viết như http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/P...%E2%80%9D.html làm VND ngơ ngác nhất là khi ông con hỏi tên bố một câu" Thế là không còn sông Đà nữa hả bố?" câu nói như một dong nươc lạnh buốt chảy trong tâm chí VND. Nó như một cái tin về một tên bạn thời lính tráng, một tên bạn lang thang, một kẻ lãng tử quen biết bị ngã bệnh và sẽ không thẻ quay lại thời hào hùng trai trẻ xua nữa. Có thể con ạ ! Và con sẽ không bao giò đựoc nhìn Sông Đà như Nguyên Tuân nữa. Có chăng sẽ là nhưng chuyến du lịch phè phỡn trong lòng hồ tương lai với cá lăng đựoc nuôi công nghiệp, với những bữa nhảy của những người dân tộc thay vội bộ quần áo phổ thông sang quần áo truyền thống nuối tiếc cuộc sống núi rừng. Sẽ có điện sáng, sẽ có tương lai, sẽ có hạnh phúc, sẽ có... nhưng sẽ mất Sông Đà với đúng nghĩa mà Nguyên Tuân đã tả

[LaLễVinh]

Thế bác VND cho hỏi chuyến đi bắt đầu khi nào vậy ạ? Nếu có cơ hội, em sẽ tham gia.
Sorry...không để ý bài này được đăng trong "nhật ký những chuyến đi", vô duyên quá, nhờ Mod xóa bài post này nhé. THANKS

[vndrake]

Trong một buổi liên hoan anh em nhóm Tây bắc, Tabalo mới nói mát ông anh VND "Ông anh nghỉ cả một năm rồi! Nghĩ trò gì hay hay đi chứ!". Nhóm tây bắc năm 2009 đã làm một chuyến vòng quanh Mông cổ bằng xe máy mà VND không tham dự, với cái bọn đã nghiện nặng như vậy một chuyến đi để chúng phê đâu phải là dễ. Các anh em nhóm Tây bắc mỗi ông đưa ra môt ý kiến nào ngòi Thia, Nậm Mu, Nậm Na, Nậm Kim, sông Mã, sông Chảy, Madagui, Serepoc...bàn tán xôn xao một hồ9i VND thì vẫn bị các ông em bắt vía nên cứ rụt rè không chưa đưa ra ý kiến gì. Tabalo với cái tính chỉn chu mới nhẹ nhàng "Sông Đà thì sao?". Như vớ được tri kỷ VND dóc ruột dốc gan với anh em về Sông Đà. Cuối cùng như mọi việc khác của nhóm Tabalo chốt một nghị quyết:

5 lý do để sông Đà là con sông có nhiều điểm mà nhóm nên đi nhất
1. Năm nay là năm cuối cùng có thể đi trên sông Đà đoạn này, mùa mưa năm nay sẽ đóng đập Sơn La,
2. Mùa này thời tiết là đẹp nhất, sớm một tí thì lạnh, nhưng muộn tí là nắng vỡ đầu
3. Nước đang xanh biêng biếc, chỉ tháng sáu trở đi trời mưa nước đỏ ngầu.
4. Nước chưa quá nhiều, mùa mưa đến nước cao vượt qua ghềnh thác thì hết sạch cả độ kỳ thú
5. 30-4 & 1-5 đi đâu cũng đông đung đúc không có phòng, giá thì đắt gấp 2-3 ngày thường - vụ này kinh nghiệm 2 năm nay rồi

Thế là anh em đồng ý tắp lự - Như kịch bản của mọi cuộc đi anh em lên kế hoạch, mua sắm bổ xung đồ đạc và quan trọng nhất là xin phép vợ bỏ nhà đi hết mấy ngày nghỉ. Tabalo rất chỉn chu sưu tầm bài viết về Sông Đà, gọi điện lên Lai châu xem tình hình thủy văn, lên mạng học hỏi bọn Tây về đồ đạc cần cho những chuyến đi sông nước dài ngày..... Hắn xem bản đồ cắt những khúc sông Đà quét và đưa lên GPS hoạch định quãng đường đi đánh dấu tỉ mỉ 500m một. Chặng đường được hoạch định trên bản đồ và có cả đường đi dự kiến đây

[Cê đê 90]

Bác viết thế này chết em, cứ như ngồi đợi cà phê phin ý.

[vndrake]

Hắn đem ghép bản đồ lại và in ra giấy ep plastic phát cho anh em. Hành trình hắn vứt lên mạng tên nào tên nấy load vào GPS của mình. Sự chuẩn bị cẩn thận này của Tabalo thật có ích về sau khi trên sông không hề có bất kỳ một biển báo một cột mốc nào những điểm đánh dấu ấy thực quý giá!

Việc công bố bản đồ chuyến đi cho anh em tạo ngay một khó khăn đầu tiên. Lũ "Gấu" của anh em Tây bắc hóa ra đều là dân biết xem bản đồ (chẳng biết họ học trộm từ bao giờ!!!) Các mẹ ấy cứ rú rít lên " Giời ạh! Các ông hết chỗ đi rồi hay sao mà mà lại lao vào chỗ này! Đường bình độ gì cứ xít vào nhau thế kia vách đá cứ là hàng trăm mét! Chẳng thấy bãi cát gì cả liệu các ông có trèo 400-500m chênh cao để lên bản sau một ngày chèo hay không? Mà làng bản thì thưa thớt thế này! Đi Mông cổ đi chăng nữa vẫn là bình địa lại có dân chứ thế này thì....!!!!". Ngay lập tức 2-3 đồng chí bị rút chiếu khán (Visa), với bản thân VND bà xã đã quen với sự bỏ nhà ra đi vào ngày lễ nên chuyện có đọc bản đồ hay không thì với VND cũng bỏ qua hết nhưng vấn đề là ở chỗ VND rắp tâm cho ông con trai 11 tuổi cùng đi chuyến này chuyến đi mà khó có thể có lần thứ hai trong đời. Thế là lại phải thẽ thọt, nịnh nọt cuối cùng cũng xong! Hai cha con chuản bị lên đường. Chuyến đi của nhóm tây bắc cũng tụ tập thêm nhưng anh em khác đặc biệt có 2 bạn là dân anh Hai Sài gòn chính hiệu con nai vàng:
Hùng Sài gòn (ZuZI)- Tay chơi xe cào cào đã đi hết các vùng núi phía Băc


và Bình - Tay chơi dù bay đã cùng anh em chơi thuyền trên thác Madagui



Tất cả dần chuẩn bị đầy đủ chờ ngày lên đường

[vndrake]

Chiều ngày 29/05/2010 cả đội tập trung 10 người kể cả 2 trẻ con(10 tuổi) và một thiếu nữ (ứng cử viên nặng ký chức Gấu của một anh em trong nhóm). Tất cả lên xe đi Mường lay (Tức Lai châu cũ). Sau gần 18 tiếng lắc lư trên xe qua tất cả những chặng đường lớn của Tây bắc: Hòa Bình - Mộc châu - Sơn la - Tuần giáo -Điện biên (đường Tuần giáo -Lai châu đang hỏng nên xe khách không đi đựoc)-Mường Trùm - Mường Lay (Lai châu cũ)

Thị xã Lai châu cũ trong bút ký "Phố Núi" của cụ Nguyễn Tuân- thủ phủ của người Thái Tây Bắc, nơi có dinh thự Vua Thái Đèo Văn Lòngla điểm được anh em chọn làm nơi hạ thủy thuyền. (VND vẫn thích viết không "Nguyễn Tuân" bỏ qua chữ cụ- Một người như cụ Nguyễn, sự xê dich, tính ngang tàng, ngòi bút với thủ pháp tinh tế như là một huynh trưởng sự kính trọng triong chữ cụ như làm yếu đi sự gần gũi của những người thích xê dịch).



Đoàn tới Mường Lay tầm 9 gio sáng Thị xa đang di dân hối hả Đường bị băm nát,


Ngừoi dân bỏ những ngôi nhà san thơ mộng bên vách núi hối hẩ làm nhà mới với sự hỗ trợ của các chú bộ đôi




Chiếc xe Bus mà nhóm đi vật va hơn 1h cho 2km từ đầu cho đến cuối thị xã Mường Lay mới

[vndrake]

Anh em nhao vào khách sạn Lan Anh một địa chỉ quen thuộc thì nay khách sạn cũng chuẩn bị di rời lên cao hơn
Đến nơi đã gặp 2 đám Tây đi xe Minsk lên Tây bắc 1 nhóm ngươi Anh và một nhóm người Pháp. Nhóm người Anh đang chém gió rất hăng vì họ đi qua chặng Tuần giáo Mường Lay đường xấu vì đang làm trong khi nhóm người Pháp đi vòng qua Điện biên dễ đi hơn


Thế nhưng khi nhìn thấy đám này đồ đạc lỉnh kỉnh lăn lóc trên cái xe tải thuê tạm chở đồ qua mấy câu trao đổi hai đám kia rất trật tự và ra bắt chuyện. Thế là có cơ hội cho VND nổ sau đó là mượn cái xe Minsk-Ânh bạn thân cũ phóng ra chợ Mường lay mua gạo, xăng, rau tươi cho chuyến đi



Dinh thự Đèo Văn Long nay là phế tích(ảnh sưu tầm từ www.mekongnet.ru)


Điểm hạ thủy này không xa cầu hang Tôm - cây cầu dây văng mệnh danh đẹp nhất Đông dương nối hai bờ sông Đà mà anh em đi tây bắc trên vòng cung lớn (ĐIện biên -Lào Cai) hay qua
Ảnh VND trên cây cầu này năm 2006

[vndrake]

Từ lúc đến Mường lay cảm xúc của VND rất buồn. Ai đã qua Lai chau, đã ngồi trên bãi đá dọc sông Đà, đã ngồi trên mỏm dinh thự Đèo văn Long, đã đứng trên cầu Hang tôm nhìn xuống dòng sông Đà, những con thuyền.Những con thuyền độc mộc trên sông Đà của đồng bào Thái thon nhỏ đuôi én, đến khi những người Kinh dưới xuôi lên cùng những máy móc 20 "ngựa" 40 ngựa... những cuối cùng con thuyền phải quay vè cái thân hình nhỏ dài thanh mảnh cũ. Chỉ cần thân rộng một chút là sẹ bị dat, trôi và không thể đi ngược dòng ở sông Đà(Kinh nghiệm này VND sẽ được nếm trải ở đoạn sau)









Nay người ta phá hết tận dụng từng viên gach, thuyền đãi vàng chạy ầm ầm! Hậu cảnh chính là mỏm đá nằm giữa Nga ba Sông Đà (Còn gọi là Nậm Tè)và Nậm Lay nơi có dinh thự Đèo văn Long trước đây là nơi tuyệt đẹp



Đâu cũng nham nhở gạch ngói, đất đá. Đành rằng rồi sẽ chìm xuống đáy hồ nhưng Sông Đà ơi ! Đau lắm! Đau lắm

[vndrake]

Hơn 14h sau khi nhảy chồm chồm trên chiếc xe tải chất đầy thuyền, rau cỏ, lều, máy móc, ba lô.. qua đoạn đường dốc bụi mù mịt cả nhóm xuống đến bến Cao đối diện dinh thự Đèo Văn long. Kế hoach ngày hôm đó phải đi độ 18 km đến Huổi Mức nghỉ tối ở đó. Cả nhóm hối hả bơm thuyền



hối hả thả thuyền buộc đồ

Mọi việc hòm hòm anh em hối nhau xuống thuyền thì một cơn mây đen kịt, gió giật, chớp, sấm ầm ầm tới. Cơn giông làm sóng trên mặt sông đã dữ dội nay lại càng dữ dội hơn anh em hớt hải vác thuyền lên bờ di đồ đạc vào những chiếc thuyền cũ




Trong cơn mưa to từ chiếc nhà bè có tiếng người goi" Các chú ơi không đi được đ .....â.....u!!!".VND lấy làm lạ lấy 1 chiễ Kayak chèo ra nhà bè. Chị chủ nhà bẹ thập thễnh đứng ở cửa nhà bè vẫy tay rối rít.

[vndrake]

Khi lên đến bè chị chủ nói "Sao các chú liều thế mưa gió thế này đến bọn tôi dân sông nước ở đây đến 30 năm rồi mà có dám đi đâu mà các chú lại cho trẻ con và phụ nữ đi trên cái thuyền cỏn con ấy!" Thế rồi chị kẻ chị người dưới TRung Hà nơi Sông Đà gặp với sông Hồng hai vợ chồng làm nghề sông nước xuôi ngước sông Đà này từ những năm 70-80 hôm rồi về quê ăn giỗ bị ngã xe rách hết cả chân nển phai nằm nhà . Chồng chị đang lái đò đưa bà con di dân lòng hồ nhưng chắc mưa giông thế này khó có thể về sớm được. Mưa đã ngớt nắng đã hửng nhưng nhìn anh em trên bờ ướt lứot thướt quay lại đằng sau sóng sông Đà chảy cuồn cuộn VND cũng chột dạ -




Cái lũ đàn ông kềnh càng kia nếu mặc áo phao vào thì khó mà vật được chúng nhưng còn 2 đứa bé và cô gái. Trời cũng đã gần đến 17h thế là phải họp cấp tốc dưới mưa để đưa ra quyết định cuối cùng



Cả nhóm ra quyết định xin nấu ăn nghỉ tại nhà bè. Một nhóm được phái đi khảo sát lại chắc chắn luồng lạch và tình hình sông nước một chút. Thế là anh em lục tục kéo nhau lên bè.
Anh thì phơi phóng đồ đạc



anh thì bắt cá lăng chuẩn bị bữa tối - Đây là bữa đầu tiên trên sông nên anh em còn rón rén chưa dám bắt cá to hơn nữa các công trình xây dựng đem đến đây một lớp nhà thầu, doanh nghiệp trẻ đến khu vực này họ chi tiền khá bạo nên giá cả của cá cũng cao hơn rất nhiều (đoạn sau cá to hơn giá chỉ còn một)