Minsk "khói mù" "thô kệch" "lam lũ"... và " lột xác "

[jimmy nguyen]

Một bài báo cũ về những chiếc xe Minsk, kẻ không thể thiếu trong việc thồ hàng ở miền Trung và miền Bắc

''Nghiệp đoàn Minsk''
Phước Sơn, huyện miền núi phía Tây tỉnh Quảng Nam, xứ sở của những bãi vàng sa khoáng. Xứ vàng đã sinh ra đội quân xe ôm đông đảo, là phương tiện duy nhất vào ra các bãi vàng ở thâm sơn cùng cốc. Xe ôm ở đây toàn Minsk, lại là xe Minsk “đặc dị”.
Trong vòng xoáy của cơn lốc vàng, những chiếc xe đặc chủng này đã làm nên cuộc đổi đời của hàng nghìn con người nhưng cũng đưa không ít người vào cái chết trắng.
Sáng vừa bảnh mắt ra đã nghe tiếng xe gắn máy gào rú ầm ĩ khắp các ngả đường như muốn xé nát không gian phố núi mờ sương. Thị trấn Khâm Đức (Phước Sơn, Quảng Nam) bắt đầu ngày mới như vậy. Rau, cá, mắm muối, thịt thà... tất tần tật hầm bà lằng chất lên những chiếc xe ôm "đặc chủng" rồ ga lao về phía núi rừng, cung cấp "calo" cho đội quân làm vàng. Xe ôm ở đây toàn là Minsk nhưng có lẽ hãng xe này mà bây giờ đố nhận ra nổi "đứa con" của họ. Dị dạng, dúm dó, phụ tùng năm cha ba mẹ, chưa kể cải tiến. Xe rất "kêu", to nhất là ống pô, duy cái còi lại không thấy kêu. Giá cả cũng "kêu" không kém: đi bãi xa chừng 100 km: 700.000 đồng; đi bãi gần chừng 50 km: 300.000 đồng; nếu gặp mưa, thêm "cộng ông trời” 200.000 đồng, "khứ hồi" tử tế.
Từ Khâm Đức hùng hục lao lên đường Hồ Chí Minh, ngoặt vào "con đường đau khổ", qua suối, băng gành chừng 40 km đến trạm trung chuyển. Ở đây cũng sẵn chục chiếc xe ôm. Phía trước là đoạn đường nguy hiểm nhất để vào bãi vàng. Cánh tài xế bắt đầu "xuất độc chiêu", rút trong cốp xe ra vành dây xích sắt "đặc dụng" làm bằng những sợi xích xe gắn máy kết theo hình bậc thang, lắp ôm vòng lấy lốp xe sau, xiết chặt vào vành xe bằng bù loong. Xuân, tài xế chở PV Pháp Luật TP HCM vào "thị sát" bãi vàng thủng thắng giải thích: “Đồ đặc trị đấy, chút nữa đại ca sẽ thấy tác dụng ngay thôi. Không có nó thì chỉ có nước... lên bàn thờ ngồi không kịp phủi chân".
Điều Xuân nói được chứng minh qua quãng đường chỉ chừng 10 km mà phải bò mất đến gần một tiếng đồng hồ. Con đường vào bãi vàng lổn ngổn đá, đất đỏ nhão nhoẹt, bên núi cao, bên vực sâu, bánh xích chiếc Minsk bấu xuống mặt đường như thiết xa, quả là “đặc trị”. Không chỉ tài xế mà cả hành khách ngồi sau xe cũng cần có "thần kinh thép", bởi chỉ cần một cái lắc chao người là tất cả dễ dàng bay xuống vực như chơi. Lúc xe lên dốc thì như sắp lật ngửa, chổng vó lên trời. Lúc tuột dốc lại như nằm sấp, ụp mặt xuống đường.
Các quái xế bặm chặt môi ghì lái, hai chân choãi xuống đường đẩy, đạp liên hồi kỳ trận để giữ cho xe khỏi lật ngã. Giờ mới bật ra cái lý do tiềm tàng vì sao cánh xe ôm đập cái thùng xăng phần sát với yên xe bẹp dúm, lún xuống dị dạng như vậy: "Dồn ép quăng quật cỡ đó thì tong đời hết, phải làm vậy để bảo vệ phần nhạy cảm của cơ thể", Xuân giải thích.
Vậy ai là người sáng tạo ra kiểu bánh xích cho xe Minsk? Cánh tài xế xe ôm đều không biết chính xác. Những năm 1990, các bãi vàng Phước Sơn được "khai khẩn”, chạy xe ôm lên vùng vàng đường trơn, “ăn trầu" thường xuyên. Thế là cánh xe ôm tiền bối “đẻ" ra cách dùng xích xe gắn máy quấn quanh bánh xe. “Tìm tòi, sáng tạo" mất khoảng 5 năm hình thành nên loại bánh xích "thế hệ hai” ưu việt” và tồn tại mãi đến bây giờ... Nếu mà có cuộc thi “sáng kiến cải tiến kỹ thuật đặc dị" nào thì e “quái xa" này dễ giật giải nhất như chơi.
Anh Đỗ Quang Lợi, Trưởng Công an Khâm Đức, ước tính cả huyện vàng Phước Sơn có không dưới 1.000 chiếc xe ôm Minsk. Đây là phương tiện duy nhất để vào ra các bãi vàng ngoài phương tiện nguyên thủy là... cặp giò băng bộ. Nhiều tài xế xe ôm nói chắc như đinh đóng cột rằng nếu không có “nghiệp đoàn Minsk" thì không biết cuộc sống của hàng nghìn con người vùng đất vàng này sẽ như thế nào. Thời vàng son của vàng sa khoáng, cũng là của những nghề “ăn theo” vàng, người ta đổ dồn về Phước Sơn.
Công việc của cánh xe ôm vào ra bãi vàng kiếm tiền triệu như chơi. Tài xế xe ôm xây nhà tầng ngay giữa lòng “thị trấn vàng” không phải là chuyện hiếm. Hiện giờ, xe đã đông, có nhà sắm đến năm chiếc Minsk nên giá cả mỗi chuyến vào bãi vàng không còn đắt đỏ như xưa nhưng cũng không thể xuống dưới mức 300.000 đồng vào mùa khô và 500.000 đồng vào mùa mưa. Chỉ có chở cán bộ đi công tác là lấy giá mềm hơn, bởi không phải nộp các khoản tiền “mãi lộ" trên đường vào... Rất nhiều người chạy xe ôm ở Phước Sơn xem chiếc xe Minsk của mình như một vật bất ly thân, là “đệ nhất công thần”, đến mức “xe còn người còn, xe mất người mất". Tất cả đều có chung một nhận xét rằng cuộc đổi đời của trên 1.000 hộ dân nghèo khó ở vùng đất này đều bắt đầu từ chiếc Minsk...
Ngoisao.net