28 giờ ở Cố đô Huế

[tunbo]

Bố cục khu lăng Thiệu trị gồm hai trục song song với nhau, là Trục lăng và Trục tẩm.

Ở Trục lăng, từ ngoài vào, là các công trình :
Hồ Nhuận Trạch - Bình phong - Nghi Môn - Sân chầu (Bái đình) - Bi đình - Lầu Đức Hinh - Trụ biểu - Cầu Đông Hòa, cầu Chánh Trung, cầu Tây Định - Bửu thành.

Ở Trục tẩm gồm các công trình :
Bình phong - Hồ Điện - Sân chầu - Hồng Trạch Môn - Tả, Hữu Phối viện - Điện Biểu Đức - Tả, Hữu Tùng viện.


Từ hồ Nhuận Trạch nhìn vào khu lăng.


Bức Bình phong đơn giản ngay sau hồ Nhuận Trạch


Từ Nghi Môn nhìn vào Sân chầu và Bi đình


Nghi Môn là cổng vào bằng đồng đúc hình rồng vờn mây (Long vân đồng trụ)

[tunbo]

Các công trình ở khu lăng vua, hầu như đã tan hoang hết cả, chi còn hàng tượng voi ngựa ở sân chầu, hai cột Trụ biểu là còn tương đối nguyên vẹn. Tòa Bi đình thì như là sắp sập bất cứ lúc nào, lầu Đức Hinh (có vai trò giống như Minh Lâu ở lăng Minh Mạng) thì đã sập đổ tan nát tự bao giờ.


Từ Sân chầu nhìn về Bi đình - hai cây Trụ biểu vươn lên trời cao.


Hàng tượng Voi ngựa hai bên Sân chầu - giống các lăng khác, cũng gồm 1 voi, 1 ngựa và 5 tượng quan văn võ.


Từ Sân chầu, lên một hàng bậc cấp, có hai con Nghê đồng hai bên Bi đình.

[tunbo]

Bi đình nhìn từ phía trước, lan can rồng đá vẫn còn nguyên


Bi đình nhìn từ phía sau lai


Tòa đình còn hình dáng, nhưng bộ mái đã hư hỏng từ lâu, được lợp lại bằng tole, và tole cũng đã mục gần hết rồi


Bên ngoài tàn tạ thế, bên trong thì phải chống đỡ khắp nới thế này.

[tunbo]

Đây mới là bắt đầu những hình ảnh hoang tàn của khu lăng


Cây Trụ biểu bên trái Bi đình (hướng từ ngoài vào)


Trụ biểu bên phải, nhìn từ phía sau Bi đình


Lầu Đức Hinh xưa, đã sập đổ từ lâu

Lăng Minh Mạng đưa tất cả các công trình chính vào 1 trục dọc, còn lăng Thiệu Trị lại tách làm 2 trục, nên ở mỗi trục, số công trình kiến trúc cũng không quá nhiều, nhưng quả thực, lăng Thiệu Trị cũng đã chỉ được làm vừa đủ các công trình cần thiết mà thôi.

[tunbo]

Dấu tích cái nền của Lầu Đức Hinh xưa, và hai vườn hoa nhỏ phía trước


Lối đi lát đá còn nguyên, nhưng tòa lầu nay chỉ còn cái nền


Hai vườn hoa nhỏ phía sau đối xứng qua lối đi


Mặt nền Lầu Đức Hinh, các tảng đá có lỗ chôn cột thì vẫn còn.


Từ nền Lầu Đức Hinh nhìn về phía Bửu Thành.

Chính ở khu vực này - ở đoạn giữa Bi đình và Bửu Thành - sự hoang phế thật thê lương, hệt như những đống đổ nát ở Mỹ Sơn. Đỉnh điểm của cảnh hoang tàn ấy, với cá nhân tôi, là bức ảnh này :


Cây Trụ biểu rêu phong vẫn đứng sừng sững, xung quanh là những dấu tích đổ nát và hoang phế.

Một mình giữa cái nắng chang chang trưa tháng 6 Huế, trong một khung cảnh hoang tàn và sự im lặng đáng sợ - ở một nơi ngày xưa vốn là một trong những khu lăng được đánh giá là có giá trị mỹ thuật hàng đầu của thế kỷ XIX ở Huế - tự nhiên trong lòng thấy bùi ngùi khôn tả, bật ra mấy lời cảm khái :

Đương thời, ông là bậc đế vương
Trị nước thời bình, giỏi văn chương
Tuy rằng vương nghiệp không nổi bật
Nhưng vẫn giữ vững đạo cương thường
Nay lăng đổ nát trong hoang lạnh
Ngổn ngang phế tích, thật thê lương
Viếng lăng, trông cảnh, lòng cảm khái
Lặng gửi tiền nhân một nén hương.

[tunbo]

Một hình ảnh nữa về sự hoang phế của khu lăng Thiệu Trị (mình vốn ám ảnh hình ảnh hai cây Trụ biểu giữa đống đổ nát hoang tàn) - chụp từ bờ hồ Ngưng Thúy, trước khi vào khu vực Bửu Thành

[tunbo]

Đi qua dấu tích cái nền Lầu Đức Hinh, với 2 cây Trụ biểu hai bên, là đã tới khu vực Bửu Thành đặt mộ nhà vua. Hồ Ngưng Thúy chạy dọc theo chiều dài khu lăng, và nằm vào khoảng giữa khu lăng và khu Tẩm điện thờ vua, đến trước Bửu Thành, hồ cũng lượn qua, ôm lấy Bửu Thành gần nửa vòng cung. Để tới Bửu Thành, có 3 cây cầu bắc qua hồ Ngưng Thúy : cầu Đông Hòa, cầu Chánh Trung, cầu Tây Định


Từ Lầu Đức Hinh nhìn về phía Bửu Thành. Ba cây cầu bắc qua hồ Ngưng Thúy, cây cầu bên trái ảnh là cầu Đông Hòa, bên phải ảnh là cầu Tây Định


Cây cầu ở giữa là cầu Chánh Trung, dẫn thẳng tới Bửu Thành






Một số góc nhìn về đường dẫn tới Bửu Thành, với hai hàng cổng "long vân đồng trụ" tàn tạ, hàng lan can cầu Chánh Trung long, gẫy mất quá nửa.